یکی از عوامل توسعه تولید ، وجود تقاضا از ناحیه مصرف کننده است.ایجاد تقاضاو تداوم آن دلیلی خواهد بود تا تولید کننده ها و سرمایه گذارها انگیزه لازم جهت سرمایه گذاری در تولید را داشته باشند. متاسفانه در سال های دهه 90 به دلیل افت تولید ناخالصی ملی و تورم بالا، درآمد سرانه در ایران حدود 3/1 کاهش یافته و باعث کوچک شدن سفره مردم گشته است . کاهش درآمد سرانه باعث کاهش تقاضا و به تبع آن صدمه به صنعت تولید کشور شده است. جهت فعال شدن موتور محرکه تولید بایستی درآمد سرانه مردم افزایش و به تبع آن کفه تقاضا سنگین تر شود.کشور ما در سال 2020 با سرانه 13116 دلار امریکا در رتبه 115 جهان از میان 187 کشور مورد بررسی بانک جهانی قرارداشته است.
- یکی از مشکلات صنعت و کشور مسئله تحریم هاست. تحریم هایی که باعث مشکلاتی از قبیل انتقال وجه ، ورود تکنولوژی ها و ماشین آلات نوین و مواد اولیه صنایع تولیدی شده است و یا اگر واردکنندگانی با ترفندهای مختلف موفق به واردات مواد اولیه می شوند حدود 10-20 % قیمت آن افزایش می یابد و باعث افزایش قیمت تمام شده تولید می گردد.تحریم تکنولوژی های نوین و ماشین آلات اتوماتیک باعث می شود تا تولیدمقرون به صرفه نبوده و از نظر قیمت و کیفیت قابل رقابت در بازارهای صادراتی نباشد. سهم نیروی انسانی و کار یدی در تولید ما بالاست که رفع تحریم ها و امکان ورود ماشین آلات نوین باعث می شود تا تولید با قیمت تمام شده پایین تر و قابل رقابت انجام گیرد. که در این بین مصرف کننده نیز سودخواهد برد.
- یکی دیگر از مشکلات تحریم در صنایع کشور ما ، عدم امکان سرمایه گذاری توسط کشورهای دیگر است. حضور این سرمایه گذاران در کشور به شرط ارتقای دانش فنی به داخل کشور باعث رونق اقتصادی و تولید کالای باکیفیت تر وهمچنین باعث ایجاد رقابت در عرصه داخلی نیز خواهد شد . اینکه درها را ببندیم و فقط کالاهای تولیدی خودمان را به مصرف کننده عرضه نماییم قطعا کیفیت محصولات دردرازمدت با افت مواجهه شده و برعکس قیمت تمام شده بالا خواهد رفت. رقابت صحیح باعث افزایش کیفیت کالا ، قیمت پایین تر و افزایش توان صادراتی کشور خواهد شد. به نظر من به منظور افزایش کیفیت تولید داخلی و عدم انحصار، مصرف کننده بایستی بتواند ضمن انتخاب کالای داخلی با کیفیت، کالای مشابه خارجی را نیز حق انتخاب در خرید داشته باشد.نمونه آن انحصار تولید اتومبیل در داخل و عدم ورود کالای مشابه خارجی است که باعث شده هم تولیدات ما کیفیت لازم را نداشته باشند و هم قیمت اتومبیل به شدت بالا رفته و مصرف کننده ایرانی متضرر شود.
- یکی دیگر از مشکلات تولید در کشور که برای صنایع تولیدی ایجاد مشکل می کند قوانین دست و پاگیر است . در اکثر کشورها شرایط را به گونه ای تسهیل می کنند که تولیدکننده رغبت توسعه و ایجاد ارزش افزوده داشته باشد. افزایش و توسعه تولید یعنی ایجاد ثروت برای کشورکه این پدیده در تمام دنیاامری پسندیده و قابل قبول می باشد، در حالی که در کشور ما با آن چنین برخورد نمی شود. یکی از کارهایی که می تواند به تسهیل تولید کمک نماید کاهش مالیات بر تولید می باشد کاری که دولت ترامپ در زمان خود انجام داد و یکی از عوامل محرک رشد اقتصادی کشورش شد.
- سالهاست راجع به اعمال ارز تک نرخی حرف می زنیم وحتی در مقطعی از دولت سازندگی نیز این کار انجام گردید و همانطور که مطلع هستیدعدم اجرای ارز تک نرخی باعث مشکلاتی همچون رانت و فساد شده است ، چندین بار نیز اقداماتی انجام شده ولی کامل نبوده است . اراده ای می خواهد تا برای یکبار این اقدام را اجرایی و تداوم بخشد. بایستی نگرانی از فشار به اقشار متوسط و ضعیف جامعه را با راهکارهای دیگری جبران نمود و در دراز مدت سود آن به جای قرارگرفتن در جیب عده ای خاص، در جامعه توزیع خواهد شد .
- یکی دیگر از مشکلات تولید، قیمت گذاری های دستوری است که دولت ها به ظاهر در جهت حمایت از مصرف کننده برای برخی از کالاها اعمال می کنند. خوشبختانه برای بسیاری ازکالاها این قیمت گذاری طی چند سال گذشته و در دولت جدید نیز برداشته و به نظر می رسد ادامه داشته باشد. در یک سیستم اقتصادی صحیح و رقابتی ، بایستی عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت باشد و برای جلوگیری از انحصار داخلی و عرضه کم و رسیدن به تعادل، بخشی از نیاز بازار را می توان از طریق کالاهای وارداتی تأمین نمود. قیمت گذاری رقابتی (از سوی بازار) باعث توسعه تولید و رقابت سالم می گردد.
- یکی دیگر از مشکلات صنعت ما ، عدم ثبات در بازارهای صادراتی است . شرکت ها از طریق بازاریابی و تبلیغات خود بازارهایی را در کشورهای دیگر خصوصا کشورهای همسایه بدست می آورند و کالای خود را به آن صادر می کنند ولی به دلایل مختلف از جمله تحریم ها ، عدم انتقال وجه ، نبودن ثبات در قوانین و ارتباط فی مابین کشورها به سادگی بازارها را از دست می دهند و بدست آوردن مجدد این بازارها کار بسیار سخت و طاقت فرسائی است .در اکثر کشورهای دنیا، سیاست در خدمت اقتصاد قرار می گیرد ولی در کشور ما به این مورد توجه نمی شود.صادرات غیر نفتی ایران در سال 1399 معادل 35 میلیارد دلار بوده که با توجه به صادرات 41 میلیارد دلاری سال 1398 به میزان 14.6% کاهش داشته است ضمن آنکه پنج کشور چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان عمده ترین مقاصد صادرات کالایی ایران بوده اند.(حدود 75% از ارزش کل صادرات غیر نفتی). در واقع حدود 15% از سهم بازار خود را از دست داده ایم.
- یکی از مواردی که طی چند سال گذشته با آن مواجه شده ایم رویکرد خرید آنلاین و تغییر رفتار مشتری در این زمینه است ، خصوصا پاندمی کرونا به رشد بازار خرید آنلاین بسیار کمک کرده است ، تغییر سبک زندگی توسط نسلی که کار با گوشی و کامپیوتر ها را به خوبی فراگرفته است، صرفه جویی در زمان و بسیاری از عوامل دیگر باعث شده که بازار خریدهای آنلاین رشد بسیار بالایی داشته باشد و لازم است تا شرکت ها، سرمایه گذاری مورد نیاز در این زمینه را داشته باشند و به عنوان یک واقعیت روبه رشد ، زیرساخت های فروش خود را در این زمینه توسعه دهند. روش های سنتی فروش و توزیع، هزینه قیمت تمام شده کالا را بالا می برد.
همانطور که در بالا گفته شد به طور کلی هزینه قیمت تمام شده کالا در کشور ما بنا به دلایل مختلفی بالا است از جمله :
- قیمت تمام شده بالای مواد اولیه وارداتی ناشی از تحریم
- هزینه بالاتر انتقال وجه ناشی از تحریم ها
- ماشین آلات قدیمی و عدم به کارگیری ماشین آلات اتوماتیک جدید
- سهم بالای نیروی انسانی در تولید
- کانال های فروش و توزیع سنتی
- عدم به کارگیری سیستم های نرم افزاری نوین از قبیل ERP، CRM ، SCM و هوش مصنوعی .
استفاده از سیستم های ERP برنامه ریزی منابع سازمانی در همه جای دنیا هزینه عملیات را بسیار کاهش داده است و مدیریت منابع سازمان و فرایندی شدن تولید و فروش با استفاده از ERP قطعا در تولید چابک ، به هنگام ، قیمت تمام شده پایین تر و رقابتی تأثیر به سزایی دارد. هرچند قیمت این نرم افزارها در ابتدا به نظر می رسد که بالا باشد ولی نمونه های ایرانی آن نیز وجود دارد که بسیار کارا و از نظر قیمتی مناسب هستند.